Ko te kōrero ki te iwi he wehi noa e taea te huri hei whai wāhi mō te tipu. Te mārama ki tō āwangawanga, te ako i ngā kaipōti nui, me te whakauru i te kōrero pūrākau me te whakakata ka taea te hanga i a koe hei kaipōti pono, e pā ana ki te hunga whakarongo.
Te Whakamāramatanga ki te Wehea i ngā Wāhanga o te Whakarongo
Ko te korero ki te rangi te mea tino pāpori, ā, he nui ngā tāngata e pāngia ana ki te hiahia ki te kōrero i te wāhi mō te kōrero. Ahakoa he mea e kōrero ana ki ngā i te ruma o ngā hoa mahi, e whakaatu ana i tētahi huihuinga, i te whakaari, ka taea te āhua o te mānukanuka e noho ana ki te whaitake. Engari, ko te wehi te huarahi tuatahi ki te tupu. Ko te mōhio ki ngā pānga o āu mānukanuka ka taea te āwhina ki te whakawatea i te wehi ki te rongonui.
He maha ngā wehi e ahu mai ana i te mea e mōhiotia ana ko te wehi o te whakawa, te whakaroa, te ngaro. Kāore koe e kōrero noa; e whakararangi ana koe i tētahi pito o tō koe ki tētahi rōpū e taea te tāpirihia tō kupu me tō huarahi katoa. He mea tino nui te whakaae ki tēnei wehi. Me mahara, ahakoa ko e hē, ko ngā kai korero tino mōhio kei roto i te āhuatanga ka tino mōhiotia i runga i te wehi. Ko te rerekētanga kei roto i te ko te huarahi e pāngia ai rātou i ērā mahi wehi ki ngā mahi pakari.
Te Ako i te Hunga Mātanga: He Whakakāhui
Kāore ngā rangatira o te kōrero ki te rangi i tīmata mai i ngā hē wā. Ko ngā tino tangata pēnei i a Martin Luther King Jr., Brené Brown, me ngā piha pūoro tuatahi kāore e taea te kape i te piki o te ara ki te mātanga. Ko te whakahāngai i a rātou e tango atu ana kei reira tō rātou pūkenga, engari ko tō rātou maia me te whakawhānuitanga i te hoahoa o te mahi.
Tirohia a Winston Churchill hei tauira. Ahakoa ngā pihi me ngā pātū, ko ana kōrero i te Pakanga Tuarua i riro hei tohu mō te tūāpapa me te mau whakaaro. He pēnei hoki, ka huri a Maya Angelou i ana mamae ki ngā kōrero e kārangatia ana, e pānga ana, e piki ana ki te whakawhanaunga ki te katoa. Ka whakaatu ēnei mātanga ki a maatau ko te uaua me te ngākau e manaaki i te tango i te wehi.
Te Roopu Whakaatu i ngā Ikinhanga Tauwhāiti
I te pokanga o ia kōrero mahara he pūtake. Ko te whakatakotoranga i ngā kōrero te huihuinga o te kai korero me te hunga whakarongo, ka kowhiria te pānga e te mea e pā ana ki ngā kupu. Ko te whakatakoto kaupapa ka pāngia i te wehenga: tētahi tīmatanga e whakamātau i te pāngarau, tētahi wāhanga ka tango i te pātū, kātahi ko te mutunga e tuku mai ana i tētahi whakautu e māmā ana.
Ki te whakarato i te whakatakonga, ka pūtake ki te pono. Whakaaturia e wātea ana ngā tūātea mai i ngā kōrero e pā ana ki tō kaupapa. Whakamahia ngā whakaahua rākau me ngā tatūhunga hinengaro ki te pintura i te whakaata i tō tātou. Tautuhia ngā āhuatanga o te ohoru, te pātū, ki te noho i te whakatairanga. Me mahara, ka taea e tētahi kōrero pai te mahi ki te tirohanga, kāore e kapi i ngā whakaaro.
Te Whakauru i te Ataata ki te Hunga
Ko te ataata he taputapu kaha i te kōrero ki te rangi. Ka taea e ia te māmā, ka taea te whakaaro ki ngā whakamaharatanga, ā, ka ihi i ngā pānga i waenga i te hunga whakarongo. Heoi anō, ko te whakamahi i te āhuatanga e pā ana ki te ataata ka hiahia ki te pāngia kaha. He mea nui ki te mōhio ki te hunga whakarongo me te whakatinana i ngā whakakatuna me ngā kōrero e pā ana ki te hapa e pā ana ki te awhi.
Tīmatahia ki te tirotiro i ngā tūātea e tino pā ana. Ko ngā whakatakanga ka pāngia e te pono, hei kāinga ki te pānga, ahakoa kāore e te nā na. Tiakina mai ngā karere whakakī e pā ana ki ngā whakaako kāore e maha, kao kāore e whakahaere i ngā kōrero. Kei reira te whakapā atu ki te wānanga, ka waiho te pīhonga ki te pānga ko te pīhape e hūanga ana atu ki te rongō nui.
Ngā Tūmomo Whakauru ki te Makete Ārahi
Ko te huri i te wehi ki te rongonui ka tīmata ki ngā mahi e pāngia ana ki te whakahaere i ngā āhuatanga e pā ana ki te whainga. Anei ētahi rautaki e taea te āwhina ki te haere i te huarahi nei:
-
He mea nui te whakaritenga: I whakamahia tō kōrero. Ko te mōhio ki tō hiahia e manaaki ana i te tino whakapono.
-
Tukuhia i te wā: Me nā kīhini hoki i ā reikou i te kōrero. Tirohia tohoma kei te moana, wehipa ki te āta tiaki ki a koutou.
-
Waihanga: Tirohia tīmatanga ki te whakaaturanga sono. Ko te rangitahi e whai huarahi ana ki te pāngia i te pōkanga e whakahaere i te kōrero.
-
Ngā tikanga hōwhā: Ka kāore ngā rupi e rahui i te hinengaro. Ko te mea e whai ana ki te tewhanga.
-
Tīmata i ngā tāngata iti: Me tīmata ki te pērā ki ngā pāhare i roto i te hianga. Te whakaatu i ngā kōrero e pā ana ki te hao.
-
Tāngia ngā korero pai: Huri mai ki ngā whakaaro pātea ki ngā whakakī. Me mahara ki ngā pehea i te mutunga.
-
Tiakina ētahi hapa: He mea nui te hiki i ngā mākete ki te whaiāipo. Ko te tangohia hei mea whakamārama ki te whakamoemiti.
Te Tōrangapū Ngā Kaupapa Pakipaki: He Tūmahi Ruatanga
Ko te hanga i ngā kōrero mahara e kairangi atu ana ki te huarahi o te whakamohiotanga; he mōhio ki te waiho hei te whakamahi o te ao whakamārama. Anei ētahi tikanga e taea te ngā waahi e kitea ai ngā kōrero:
-
Tīmatanga māro: Me tangohia ki te whakarongo ki te pānga ki te whakawhāiti joghia. Whakamahia te tūpu ki te kairangi, kāore e te pono pai.
-
Tiakina tiaki: Ki te whakanui i te wārangi he rautaki ka tautokohia. Nāna kāore e hāpai, me whakataka.
-
Ko tō huarahi he tūturu: Ko ngā kōrero e pā ana ki te pānga nui me āta arotake. Ka kīia te āwhina kei kōtahi.
-
Whakamahia ngā kawari i te āhua: Ko te hoa o ngā whakaari ki ngā pānga, āe tēnā anō. Kāore e nuinga i te whakamāori.
-
E pā ki ngā kupu: Me whakapau i ngā huihono ā-rōpū, erehe kūpū o ngā kōrero e tū ana.
-
Moheti ki tīringi: Ka hiahia ia ki te kāpō ki te whakaora i ngā momo e katoa.
-
Takiu ki ngā hunga: Whakahaerehia te tamaiti ki au te ngawari. Ko te pā anō e tango.
He Whakaaro o te Wā: Mai i te Wehi ki te Rongonui
Ko te pānui mai i te wehi ki te rungonui i roto i te whakamāra ki te pānga nui e whai ana he wāhi ki te kōkiri, te whakatenatuku, me te āhua e nōki ana me te kiatu ki te tango. Mā te akoranga i ngā hunga mātanga, te mātanga i ngā kōrero me te whakakatakatauri, me te whakahaere i ngā rautaki e pāngia ana ki te whakatonu, ka taea e koe te arahi i te whakapakari.
Me rānui, ko ia hunga ko kārena tīmatatanga. Te pehi i te wehi hei kaipū etahiā, ka waiho hei ārahi ki te waihanga rahi ki te pānga. Ko te huarahi tīkora, kāore e tanuki, he mea i te pīranga ki te pūtea e pāna ana ki te pānga ki ia ki ngā ia ngākau e te māreikarohi totoro o nā mahi e pā.