Ko te whakararu, e mōhiotia ana hei hapa kōrero, ka taea te huri hei toi. Ko te kōrero improvisational e āhei ana ki te tango i te kōrero i te wā e pā mai ana me te huri i ngā wā pōuri hei wāhi mō te mīharo.
Whakarongo ki te Kōkiri: Te Mārama i te Riroha me tōna Poto
Kua tae katoa tātou ki reira—e tū ana i mua i te iwi, ka puta wawe ngā whakaaro pērā i ngā kiore kei te hopu kakahu. Ka tīmata koe ki te kōrero, a, kāore e taea te tuku karere maheni, ka riro ko te riroha te putanga e pā ana ki ngā āhuatanga kāore e mōhio tahi. Engari mehemea i mea atu au ki a koe ko tēnei kāore e taea te whakaaro he āhuatanga ki tonu i te rerekētanga, kātahi ka pā ki tētahi mōhio? Kua tae ki te ao o te kōrero pākaurice, ko te riroha hei taputapu ngaro, ā, ko te pūnaha kāore e taea te kīhāpai hei hoa whakapakari.
Ko te riroha, e mōhiotia ana hei hē i te kōrero iwi, he wāhanga tūturu nō te whakawhitiwhiti māori. He whakaaturanga i ngā tikanga whakaaro tere o tō tātou roro, ahakoa i tētahi wā kāore i te whānui. I te mea kāore tātou e ārahi i te hiahia nei, ka taea e tātou te whakamahi i tōna mana ki te waihanga i ngā kōrero pākaurice, hihiri, me ngā kōrero mahara. Mā te whakahoahoa i te toi o te kōrero pākaurice me ngā taputapu pērā i ngā pūnaha kāore e taea te kīhāpai, ka taea e koe te huri i ngā wā riroha, e ngā pākarukaru, ki ngā wāhi mō ngā pūmanawa.
Te Pāngia i te Kōrero Pākaurice
Hei psycologist, kua tangohia e au ngā huarahi ki ngā wehi me ngā pā kāore e riro ana me te kōrero iwi. Ko te wehi ki te wareware i ngā rārangi e kiia ana hei pūtake he hutukākā kei te rongo koutou kāore he huita e te tangata e tino koe ana ki te kōrero. Heoi anō, ko te kōrero pākaurice te rauemi rerekē i te whakawhiti whakatūpato mai i te tino ki te taniwha. Ka akiaki koe ki te ora i te wā, e ārahi ana ki ngā kupu, ngā whakaaro tēnā e haere mai me pēnei.
I raro i te whakaaro tōraro, ko te kōrero pākaurice e tautoko ana i ngā pūnaha toi o te roro. Kei te kōmitimiti te pāngia o te wachtāne mā te whakarereke i te kōrero hei mahi tākaro, he āhuatanga tākaro, kāore te kaha ki te raru. Ko tēnei whakarere-tauranga ka taea e te kāinga te tāpiri ki te whakamahi, ka waiho hei ākonga tundukau, e āhei ai te whakaaro ki ngā wāhi rereké, ka uaua te rāneo ki ngā wharangi pu i katoa te whakaaro.
He Aha nā te Pūnaha Kāore e taea te Kīhāpai?
Ma te whakaaro kāore e taea te kīhāpai ki te waiho hei mahi LEGO me te awhina i ngā wā rerekē. He mea mahia ki a ia, engari e whakakotahi ana te whakaaro. Ko te pūnaha kāore e taea te kīhāpai kei te tuku i ngā kāniwī e kāore e rite ki ngā mātauranga e taea ai te whai mai. He mea pōtahi te wairua, he mea āwhina ki te huri i te whakaata i rānei ki te waka i te rori ki ngā wairua rangatira.
Mā te whakamahi i te pūnaha kāore e taea te kīhāpai i ngā mahi kōrero pākaurice e tuku ana i tētahi wāhi e kore e taea te mōhiotia. Ka āhei te mea i hanga ki te mōhiotia e whakahokia ki ngā kupu me ngā whakaaro e rongo ake ai. Ahakoa kei te whakarite koe mō tētahi whakaaturanga, kei te whakauru i tētahi whakawhiti kōrero, kāore pea e hiahia ana ki te whāiti i ō pūkenga kōrero, ka tuku i ngā pūnaha kāore e taea te kīhāpai ki ngā rerekētanga e taea.
Te Huri i te Riroha ki ngā Kōrero Me Pēhea
I tēnei wā kua whakatakotoria e tātou te hiranga o te kōrero pākaurice me te wāhi o ngā pūnaha kāore e taea te kīhāpai, me huri tātou ki te kāinga me te huri i te riroha hei toi. Ko te matua e pā ana ki te mau, te tiki ki te whakarōpū. Anei he ara wetewete ki te whakangungu i tēnei huringa:
1. Tīmata ki te Kupu Kāore e taea te Kīhāpai
Tirohia he kupu mai i tō pūnaha kāore e taea te kīhāpai ka haangai ki a koe ki te kawe i tērā i roto i te kōrero poto, kāore i paki. Ko te rerekētanga e haki ana i a koe ki te whakaaro i te tāone, e kitea ai e koe ngā āhuatanga rerekē ki te hiri i te kupu ki te awa. Ka huri tēnei whakaharatau i te panga, ā, he wāhi ki te whakahou i te hūmārie.
2. Kōkiri he Mahere Mana
I mua i te tauwhāiti i te whaipa, whakatūria te mahere e tino kē nei i ngā whakaaro. Kāore e taea te tukino, engari me tuku he ahurei e hua ana ki te whakahaere i ngā whakaaro e kitea ana e pā. Būti mai i te ako, ka āwhina tēnei e āhei ai koe ki te whai i te etahi mahere, ka whai wāhi i ō whakaaro ki ngā reraa ā-hoa kei te kāinga i uta atu hei tohu.
3. Whakaūia ngā Reteretā
E tupu ana te riroha ka puta mai he riroho, e hiahia ana ki ngā whakaaro mai i tēnei. Kātahi ko te nuinga o te iwi ki te āwhina i a ratou whakamahere i ngā ngākau. Āta pāhoratia ā rātou verbo i ngā retuhina, engari ka tukua ngā rirohā ki te wāhi ki te ietaha mōna. Ko tēnei tohu e manaaki ana i ngā tūāhuatanga me te whakahaere i te ahuatanga i ngā hononga.
4. Whakamahia te Hūmārie hei Painga
He taputapu nui te hūmārie ki te kāinga pākaurice. Ka riro tērā hei whakamahere i a koe i te iwi ki te whakanui, kāore e mohio. Ka tūtohu atu ki a koe ki te huri i ngā whakaruarua ki ngā paanga ki te whai pānga, e painga ana te āhua o te mānuka, kia noho pai.
5. Whakaū i te Ngākau me te Wā
Kei te pūera ia o nā rirohā e pā ā mātou. Ka Karihia ā soha ngā ahuatanga, ka waihoki ki te aho o te okawa. I roto i te wā ki te whai pānga, e pūkenga ia e te ruru ki ngā whakaaro, e āwhina ki te pāna i ngā whakaaro ki te pātū.
Ngā Āhua Whaihua ki te Whakapuaki i te Kōrero Pākaurice
Hei whakakotahi te pūmau i runga i te riroha ki ngā kōrero honohono, ko te whakamahi noa e hiahiatia ana. Anei ētahi tikanga whaihua kei ngā pūnaha kāore e taea te kīhāpai ki te whakakake i ō pūkenga pākaurice:
Te Whakamātautau Kōrero Pūtohu
Whakamahia te pūnaha kāore e taea te kīhāpai ki te tīpako i nga kupu e rima. Me te painga e hiahia ana ki te hanga kōrero poto e pā ana ki ngā kupu katoa. Ka hui i te wa ka riro hei taonga e pā ana ki te huri. Ka huri kei runga i te āhua ki te whakamahi, te whakamahi i te hiko, me te whiri hōputu i te panga ki te kite ki ngā whainga i taua hononga.
Te Kēhi Rererau
Tīpia i tetahi kupu kāore e taea te kīhāpai me te kāinga ki tetahi taonga pakari. Hei tauira, ki te kupu ko "rangi," e hiahia ana ki te whakaaro he paraihe. Tēnā, hangaia e te kōrero ôhoo e tautoko ana tōnā kōkiri ki te taonga, i tētahi wāhi kāore e āhua te mōhio. Ka tautoko tēnei e rongo ki ngā titiro i te kāinga o te pātū mai i te māmā.
Te Rangi Tīmataho
Tīpia i tetahi kupu kāore e taea te kīhāpai ka taea e koe te tīmata ki te whakaaro mō ngā kaupapa e pā. Ka tango i tetahi meneti e rua e kawe ana koutou ki te āhuatanga o ngā kaupapa e hāngai ana. Ka huri tēnei i te pūrambuku ki te whakamahi i ngā whakaaro whakauru ki te pūkahukahu kaiwhakapā.
Te Rārangi Mōkī
E tū ana i mua i te mōkī ā hurihia te haha i kahi mea kāore e taea te kīhāpai. Aua e haria i taua mauri, ngā māori, me ngā kōrero. Ka tarau i reira hei hui e mau ana ki ngā kupu, e āwhina ana i ā rātou pūkenga e nō ai, ka waiho i te puakahukahu e hiahiatia ana.
Te Whakararu i ngā Wātea Pū
Whāinga, kāore hoki i te haere i runga i te takahi nei kāore e pānga. Anei ngā kōrero e te pā ana ki te taimaha e hāngai ana ki te honohono:
Te Whakaaro ki te Kaupapa Hē
Te mōhio e pā ana mai ki te haere ki ngā rārangi. Kei te hipoki e riri tonu i ngā whakaaro. Ka rawe e rongo ana i ngā atu pākaurice. Te whakaaro e anō, e hūkana tō mātou āhua e paepae kawo, ka tuatoko anō pūmau hē e mai i te honohono.
Te Pūnaha Raru
Ka pātū pūmau te pāngia o te pākuru taitai me te whakaiti e pā ana ki te riro. E ātmana ki ngā pūmano rautaki penei i te kakahuria, te whakawhiti whakaaro ki te hua i hōhā. E āwhina atu ki te pūtea.
Te Kākau paki
Ko te pānga hei ārahi i te kōrero i nā kaiāhua. Ka taea tā rātou e arotahi te huri i te randevū. Me whakarite e ngā wāpoi te whakauru i ngā wahi hehe. Ko te ngā tikanga pākaurice e aro ana ki te hinonga.
Te Whāinga Hūmārie i te Kōrero Pākaurice
Ko te hūmārie kāore e mea noa ki ngā whakamutunga. He tōkeke e mōhio ana i runga i te pērā i te whakaruru i ngā tikanga pākaurice. Anei pehea te hūmārie e eke nui ana i roto i te kāinga:
Te Whakatū Hiahiatia ki Ngā Whakawhiti
Ka noho tō kāinga ki te wā e kino ana me te whai pūmau hei rangatira i te pāngia. I te wā i te whakapau i ngā hinganga e tika ana ki te mōhiotia.
Te Hāwea i te Pāoro me te Heiwaro Hū
Kei te puaki ki te atu i ngā rākau hoko, ere ki ngā mea hoki e pupuri i te mauri. Ki te mihi, ka tukituki i te he iwitanga i te tūpato. Ko ténei momenta e puitahi ana ki te manaaki i ngā rātou.
Te Pāhi ki Ngā Whāinga
Ka taea te pāhi ki te kaha ki te anga whakamua e rata ana ki ngā tauanga e pā ana ki a koe. Mā te whakaainoa ka whakarite i ngā hua ki ngā rapunga e pā ana ki ō whakaaro kei te auaha.
He Tūtohi Whāinga
i te hūmārie ka waiho hei whakaonga dē ana i etahi, ā, me ahei, ki te he hei he. Ko te hūmārie ka riro e pā tai. Te whakawhiti ki ngā pereti, ko te pūkete e pā mai i ngā rawa kāore e aunoa.
Te Whakaaro Whakakī i te Riroha hei Wāhi Wako
Ei pa whakatairanga ki te tākai i tō māngai kāore pea e taea. Kāore e hiahiatia e mātou e taea tō rātou tūturu tonu. Ko tēncontri: Ko te haere i kōrerohia e Pērā e wātea.
Kia mānukuhia te huringa i taea ere reiti mai i ngā whakaaro. Ma te whāinga o ngā whakamahere pākaurice e tiakina e nā mai. Ka whakakamua te rākau ki ngā whakaaro tino porohita.
Ngā tikanga pākaurice e pā ana ki te tango. Me kī ai he hinonga he whakatairanga e huakina ai hei rautaki. Ko te mahi e māroti ana kāore e hiahiatia hei pupuni.
Kia whakamahi koe i ō pūkenga mō te whakanoho e hahi i wīro e uaua ana!
